Hà Nội Cà phê và thiền

MB+ - Cà phê và thiền

Theo truyền thống sách vở, nghe đâu gắn liền với Thiền là trà, chớ không phải cà phê. vì chưng, theo truyền thuyết, và dường như có nhiều sách ghi lại, rằng Ngài Bồ phản ánh Ma từ Ấn Độ sang Trung Quốc để quảng bá pháp môn Thiền Tông, nhưng thấy chưa ai có thể hiểu được, nên lên một ngôi chùa trên núi để ngồi thiền, ngó vách đá trong chín năm; sách ghi rằng, có lúc Ngài ngủ gục, liền cắt mí mắt, rơi xuống thành cây trà. Sau này, các sư uống trà để tỉnh ngủ.

Truyền thuyết vậy thôi. vị, một nhà sư Ấn Độ sang Trung Hoa để khai sáng Thiền Tông, nói những lời trí óc mông mênh, sao lại có chuyện ngủ gục trong khi ngồi thiền. Phải chăng, Bồ phản ánh Ma muốn bày trò cho các nhà sư tập lấy kiên tâm chống buồn ngủ. Và rồi, cắt mi mắt cho mọc thành cây trà cũng là một màn trình diễn thần thông… thực tại, trà không dính gì với Thiền; nhưng có thể nhìn cách khác, Thiền sẽ dính tới ắt, vì Thiền là sống trọn cái toàn thể, toàn dụng, là đi đứng nằm ngồi trong tỉnh thức.

Thời này là thời cà phê. Hồi chiều Chủ Nhật, trong khi chờ xem lễ trao Giải Oscars trên đài ABC, tôi bấm trúng một làn sóng tiếng Việt, lúc đó thấy đoạn cuối một bản tin ngắn về cà phê Thiền ở Hà Nội. Một tiệm đúng là cà phê Thiền, vì nhìn lên tường thấy có hình Đức Phật, trên bàn có vườn Thiền bằng cát thu nhỏ kiểu Nhật Bản. Tiệm thứ nhì dường như không thuần túy, vì ngó lên tường thấy có tranh Bát Tiên của Trung Hoa; có thể là can hệ tới Lão giáo hay võ phái, nhưng không biết chắc, vì hình chiếu thoáng qua có mấy giây… Hiển nhiên, đây là một bước tiến lớn của tầng lớp. Trước giờ, chỉ nghe chuyện về các quán cà phê Thiền ở Sài Gòn, ở Đà Lạt… Khi thủ đô Hà Nội chuyển mình, cả nước rồi sẽ thay đổi.

Tôi nhớ về một Sài Gòn với cà phê: nhiều thập niên trước, làm gì có chuyện quán cà phê Thiền.

Cũng để ngưng một tí: lúc đó, tôi chợt thắc mắc về khả năng nhớ của mình. bỗng dưng nhớ, hẳn là công năng của tâm thức hay vô thức gì đó, không phải tự ý chủ động nhớ -- tiếng Anh gọi là “the latent tendencies.” Nhưng rồi tôi tự nhủ, phải quay lại xem đài ABC để khuya nay còn viết bản tin về Giải Oscars. Và rồi thắc mắc, nãy giờ, mình vừa động dao giữa vô thức và tỉnh giác nhiều lần, trên nguyên tắc là nao núng giữa rất nhiều niệm, vì luận Abhi-dhamma nói rằng mỗi niệm sinh và diệt là gồm 7 niệm vi tế (hay 16 niệm vi tế? Chỗ này không nhớ chính xác). Tự nghĩ, như thế, vô thức có một chiều sâu nối kết ký ức mạnh như thế, mới biết rằng tu không dễ, vì vô thức thường khởi lên bất ngờ những ký ức tầm bậy, hay hình ảnh đau đớn (cũng là lý do, nhiều chiến binh Mỹ trở về từ Iraq và bị hình ảnh bom đạn chết chóc ám ảnh tới bệnh).

Để nói nối cà phê. đôi khi, hồi nhỏ, tôi được ba dẫn ra tiệm cà phê ở góc Lê Văn Duyệt/Tô Hiến Thành ngồi uống cà phê, ăn sáng. Những lúc đó là rạng sáng, khoảng 5 hay 6 giờ sáng, và tôi soạn sửa đạp xe đạp lên sân Hoa Lư tập thể dục. Đó là hồi trung học đệ nhất cấp, cả lớp mỗi tuần phải tới sân Hoa Lư tập thể dục, thường là đá banh. Tôi nhớ ly cà phê thiệt ra không có vị gì như giờ, vì đó là cà phê vợt của tiệm hủ tiếu. Có vẻ như có mùi khen khét, theo tôi nhớ. Giờ đó lúc nào cũng có mấy bác xích lô ngồi gần, đổ ly cà phê ra dĩa cho nguội.

Cà phê là một phần đời của Sài Gòn, vì nhìn đâu cũng thấy cà phê. Từ quán cóc, tới quán nhạc; từ cà phê vợt, tới cà phê phin. Nhưng thời đó, làm gì có cà phê Thiền. thành thử, hiện giờ phải chăng đã chú trọng nhiều hơn, hay là cần hơn, một pháp an tâm?

thực thụ không rõ. có nhẽ, cần có một thống kê tầng lớp.
Cà phê với tôi thỉnh thoảng gắn liền với văn học, chớ không gắn liền với Thiền. Thời trung học, khi học thi, là cần tới cà phê mới tỉnh. có nhẽ, lúc đó, uống kiểu đó, không tinh tế như các bạn trẻ hiện ngồi uống ở các quán cà phê Thiền. Vì uống kiểu như tôi thời nhỏ, làm gì có chuyện, thử ghi bằng thơ:

nâng lên trong tỉnh giác
tay cầm tách nhẹ nhõm,
khói bay như cánh hạc
len vào kinh từng trang.

Xem thêm

Giấc mơ em nhỏ Việt Nam
Tinh khiết như hoa sen
Phương trời cao rộng

Hoặc tại : https://phatphapungdungnhiemmau.blogspot.com