Cảng biển Việt Nam thành bãi rác của thế giới: Loay hoay và nhập nhèm

MB+ - Từ nhiều năm nay, các cơ quan chức năng vẫn loay hoay tìm phương án ngăn chặn tình trạng nhập rác thải công nghiệp vào VN. Xử lý hơn 5.000 container vô chủ tại các cảng biển là nhiệm vụ trước mắt nhưng cần hơn là một cơ chế chém đẹp để chặn đứng tình trạng biến cảng biển VN thành “bãi rác thải công nghiệp của thế giới”.
Nhập nhèm phế liệu – rác thải

Pháp luật cho phép du nhập phế liệu và nghiêm cấm các hành vi nhập rác thải công nghiệp. Tuy nhiên đại diện các cơ quan chức năng vẫn tỏ ra khá lúng túng khi định lượng, định tính tỉ lệ “rác” bao nhiêu trong một lô hàng thì được coi là rác thải.

Tại hội thảo đề phòng, tranh đấu chống vi phạm Pháp luật về môi trường trong lĩnh vực xuất, nhập cảng do Cục Cảnh sát môi trường tổ chức tại Hải Phòng (2010), ông Nguyễn Tiến Lộc – Cục trưởng Cục hải quan Hải Phòng cho rằng: “Nhu cầu về vật liệu sinh sản càng ngày càng tăng nhanh thì việc nhập cảng nguyên liệu, phế liệu là giải pháp buộc phải lựa chọn vì nguồn trong nước không đủ. Nhà nước có nhiều chính sách khuyến khích, tạo điều kiện tốt cho doanh nghiệp (DN) sinh sản, kinh doanh phế liệu. Tuy nhiên, không ít DN chuyển hàng đi Hà Nội giá rẻ lợi dụng chính sách này để nhập cảng hàng hóa không bảo đảm vệ sinh, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường”.



thời đoạn từ 2006-2011 là thời hoàng kim của nghề tạm nhập tái xuất hàng phế liệu ở Hải Phòng. kinh dinh mặt hàng này được coi là siêu lợi nhuận bởi không mất tiền mua (thậm chí còn được thêm tiền vì các nước phát triển sẵn sàng chi thêm tiền để đẩy rác thải đi). Điểm đến của mặt hàng này thường là thị trường Trung Quốc. Bên cạnh đó cũng có lượng hàng không nhỏ nhập về VN dưới hình thức nhập phế liệu nhưng bản tính là rác thải công nghiệp, trong đó có nhiều loại rác đặc biệt nghiêm trọng như ắcquy chì, linh kiện điện tử đã qua sử dụng…
Mới giải quyết phần ngọn

đáp Lao Động, Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Công cho biết, về vấn đề hơn 5.000 container tồn đọng tại các cảng biển, trong đó đẵn là Hải Phòng, Thủ tướng Chính phủ đã giao cho Bộ Tài chính chủ trì nghiên cứu coi xét để có cơ chế giải quyết. Bộ GTVT sẽ hăng hái tham dự cùng Bộ Tài chính để giải quyết dứt điểm tình trạng này. Còn ông Cao Trung Ngoan – PTGĐ Cty CP cảng Hải Phòng cho biết: “Cần một cơ chế đặc biệt để giải quyết số hàng tồn đọng trên. Thông tư 15 của Bộ Tài chính về xử lý hàng tồn đọng có hiệu lực từ 1.4.2014 nhưng việc thực hiện thông tư này gặp nhiều vướng mắc về kinh phí”.

Hơn 5.400 container tồn đọng tại cảng biển VN thuộc 8 nhóm hàng: Caosu, lốp ôtô đã qua sử dụng, sắt thép phế liệu, áo quần, linh kiện điện, thiết bị điện, đồ điện tử đã qua dùng. Được biết, trong phương án trình Chính phủ của Bộ Tài chính có tính tới phương án cho phép một số DN trong nước được mua lại các container phế liệu.
Cần phương thuốc đắng

Ông Nguyễn Nhật – Cục trưởng Cục Hàng hải – cho rằng, cần kiên quyết tháo gỡ các vướng mắc, không để xảy ra tình trạng giải quyết xong số container đang tồn đọng này sang năm lại có hàng ngàn container khác nhập về. Để giải quyết tận gốc tình trạng nhập rác công nghiệp về VN, Bộ GTVT chủ trì, phối hợp với các bộ liên hệ đang sửa đổi, bổ sung các quy định trong Luật Hàng hải, Luật thương nghiệp để ngăn tình trạng lợi dụng vận tải chất thải vào VN.

Theo một cán bộ thương chính, một trong những “bài” mà DN làm gian lậu dối hay thực hành, các cơ quan chức năng biết nhưng vẫn chưa có biện pháp hữu hiệu để xử lý là: DN chuyên chở hàng hóa vi phạm vào VN dưới hình thức ký hợp đồng nhập cảng hoặc tạm nhập tái xuất sang nước thứ 3 (chủ yếu là Trung Quốc).

Nội dung hiệp đồng, thủ tục khai báo thương chính đều trình diễn.# là những mặt hàng hợp pháp nhưng bản chất bên trong container là phế thải. Khi lực lượng chức năng phát hiện, đơn vị tiếp thụ lô hàng ngay tức khắc có công văn chối từ nhận hàng. Việc xử lý các đơn vị xuất khẩu chất thải công nghiệp ở nước ngoài chẳng thể thực hiện được vì hầu hết là những DN “ma”. Sau khi hoàn tất nhiệm vụ “xuất khẩu” rác thải công nghiệp sang VN hoặc nước thứ 3, chúng xóa mọi dấu vết khiến lực lượng chức năng (kể cả Interpol) khó lần ra địa chỉ để xử lý.

Sự thông thoáng trong thủ tục thương chính đối với hàng tạm nhập tái xuất thời gian qua vô tình tạo kẽ hở cho các DN “lách luật” ào ạt nhập hàng phế liệu, rác thải công nghiệp về VN rồi tái xuất sang Trung Quốc. Khi các thủ tục bị siết chặt, hàng nghìn container vướng quy định bảo vệ môi trường nên ách lại tại cảng biển VN. Được biết, trong thời kì tới Bộ GTVT phối hợp với các bộ, ngành liên tưởng sửa đổi, bổ sung các quy định trong Luật Hàng hải, Luật Thương mại để ngăn tình trạng lợi dụng vận chuyển chất thải vào VN.

Theo Người cần lao.