Hà Nội Hương nhụy trong mát và ngọt lành của cuộc sống chính là văn học.

MB+ - Tôi đã từng nghe ai đó nói rằng: “Hương nhụy trong mát và ngọt lành của cuộc sống đó là văn học.” Từ bao đời nay, văn học và công việc luôn có một mối quan hệ hữu cơ gắn kết khó có lẽ sẽ tách rời. gia sư dạy toán Lý Hóa Ví như con ong cần mẫn tìm mật ngọt cho đời, văn học- bằng chức năng và tác dụng thần diệu của mình, đã tiếp xúc, thu nhặt một số chất liệu từ sinh hoạt để có thể khám phá, tái hiện và nâng cuộc sống lên một tầm cao mới, nhằm mục đích là tìm đến một vài giá thành trị chân- thiện- mĩ của thế cục . Bởi “thế cuộc đó là nơi xuất phát cũng là nơi đi tới của văn học (Tố Hữu) ” .

Nói đến nghệ thuật nói chung hay nói đến văn học nói riêng là nói đến muôn vàn khái niệm mà chưa bất kì ai có lẽ sẽ định nghĩa trọn vẹn và hoàn chỉnh. Có các cảm xúc mông lung, mơ hồ và cũng có một vài quan điểm gần gũi, dễ hiểu. Có một vài quan điểm tương đồng với nhau đồng thời cũng có một số quan điểm trái ngược nhau nhưng tất thảy đều bổ sung và hoàn thiện cho nhau. Nếu như với thi hào Charles Dubos thì “văn học, đó chính là tư tưởng đi tìm cái đẹp trong ánh sáng” thì với nhà văn Thạch Lam văn học là “một thứ vũ khí thanh cao và đắc lự mà chúng ta có, để có thể vừa tố cáo và đổi thay một cái thế giới dối trá , tàn ác, vừa làm lòng người đọc thêm trong sạch và phong phú hơn.” Văn học nói một biện pháp đơn giản là một hình thái xã hội, một loại hình nghệ thuật dùng ngôn từ để có thể thể hiện với chức năng phản ánh và tái tạo học tập trên quan điểm thẫm mĩ qua lăng kính mang tính chủ quan của tác giả. “Người nghệ sĩ –theo nhà văn Nguyễn Minh Châu- phải nhìn thế cục bằng đôi mắt toàn diện, phải thấy được những phức tạp của sinh hoạt chứ không thể nhìn cuộc sống một cách dễ dãi, xuôi chiều.” Chính vì lẽ đó mà văn học phát sinh và tiến bộ trên nền tảng cuộc sống xã hội. Và cũng vì thế mà “cuộc đời đó là nơi xuất phát cũng là nơi đi tới của văn học.”

Văn học bắt nguồn từ sinh hoạt thông qua những từ ngữ, hình ảnh, một số bút pháp nghệ thuật mà tác giả đã tài tình vận dụng để phản ánh. Chính cuộc sống mông mênh , thần diệu với bao trăn trở, suy tư này lại mang tới chất liệu vô giá , phong phú và trở thành “nơi xuất phát” cho văn học. Bởi “văn học là con đẻ của đời sống (Chế Lan Viên)”, hay “văn học không phải chỉ là chuyện văn chương mà bản tính là chuyện đời (Tố Hữu)”. Văn học là nguồn sống, là vong hồn , là hơi thở của thế cuộc này.
“Thiên chức của người nghệ sĩ là phát hiện ra cái đẹp ở chỗ không ai ngờ tới, tìm cái đẹp kín đáo và che lấp của sự vật, để có thể cho người đọc một bài học trông nhìn và thưởng thức.” (Thạch Lam). Bằng đặc trưng nghệ thuật của mình, văn học lay động đến tận cùng một số góc mệnh chung của cuộc sống để tìm hạt ngọc quý ẩn sâu bên trong tâm hồn mỗi con người. Văn học “trước hết là cuộc đời , sau đó mới là nghệ thuật” (Biêlinxki). Hình tượng nhân vật Hộ trong tác phẩm Đôi Mắt của nhà văn Nam Cao- một mẫu văn nghệ sĩ từ bỏ cái cao siêu, từ bỏ dấu ấn cá nhân của mình trong nghệ thuật, tự nguyện dùng nghệ thuật để tuyên truyền, vận động cách mệnh giải phóng dân tộc, là một điển hình với danh xưng “người kĩ sư tâm hồn” đem bầu máu nóng của mình tiếp thêm cho nhân loại. Đồng quan điểm trên, nhà văn Vũ Trọng Phụng khi trả lời lời Tự Lực Văn Đoàn trên báo Ngày Nay cũng đã phát biểu rằng: “những ông muốn tiểu thuyết cứ là tiểu thuyết. Tôi và các nhà văn cùng chí hướng như tôi muốn tiểu thuyết là sự thật ở đời.” Văn học không chỉ biết tìm ra và ca tụng cái đẹp mà còn phải biết chăm chú đến một số mất mát, các thảm kịch của đời sống. Hình ảnh chị Dậu cắn rắn bán con, bán chó nhằm mục đích là cố nộp suất sưu cho chồng làm tim ta quặn thắt. Tai ta như còn văng vẳng đâu đây tiếng khóc xé lòng của cái Tí khi không nỡ rời xa gia đình, xa đứa em thơ dại. “U nhất mực bán con đấy ư? U không cho con ở nhà nữa ư? Khốn nạn thân con thế này. Trời ơi!... Ngày mai con chơi với ai? Con ngủ với ai?” (Trích Tắt Đèn- Ngô Tất Tố). Qua đó ta càng thấu hiểu thêm về nỗi đau, nỗi thống khố cùng cực của có số người nông dân lam lũ- một số con người ở tận cùng đáy xã hội mà như mụ Nghị Quế (nhân vật trong tiểu thuyết Tắt Đèn) đánh giá tiền thì “cơm chó nhà tao cũng tốn bằng mấy “cơm người” của nhà mày”. Càng căm phẫn với sự ác độc, nhẫn tâm của vợ chồng mụ Nghị Quế ta càng thương cảm và xót xa cho cuộc thế đau khổ , cho số phận bị biến dạng của gia đình chị Dậu hơn. Văn học đã khơi dậy trong ta một vài tình cảm nhân văn tốt đẹp, giúp ta càng thêm trân trọng về giá tiền trị của học tập hạnh phúc no ấm của hôm nay . Nhìn chung, mọi tác phẩm văn học xuyên qua mọi thời đại, mọi ngôn ngữ , mọi nền đạo đức cũng luôn viết về học tập , về trái tim con người. Bởi dù chúng ta có dị biệt về màu da, về chủng tộc, về màu sắc quốc kì nhưng chúng ta đều có chung màu đỏ của máu, gia sư Vật Lý đều có chung nhịp đập con tim.

Hơn thế, văn học đánh thức một vài tình cảm sân lắng trong tâm hồn con người, khiến ta cảm thấy yêu gia đình, yêu quê hương và yêu học tập này hơn.
“Anh đi anh nhớ quê nhà
Nhớ canh rau muống, nhớ cà dầm tương
Nhớ ai dãi nắng dầm sương
Nhớ ai tát nước bên đường hôm nao.”
Nỗi nhơ quê hương da diết, bồi hồi cùa anh thanh niên xa xứ làm ta bất chợt cảm thấy động lòng . Anh nhớ về gia đình, về xứ sở, về những điều bình dị nhưng rất đỗi thân thương, rất đỗi mặn nồng và tha thiết. Chủ thể trữ tình “ai” không hề được xác định nhưng đã tạo dấu ấn đặc biệt cho bài ca dao.Đó có thể là người thương của anh thanh niên hay cũng có lẽ sẽ là người nông dân lam lũ “một nắng hai sương” ở quê hương anh. Tất cả một số điều bé nhỏ ấy đã in sâu trong trái tim của người con xa xứ, bất chợ hiện về trong nỗi nhớ nhung da diết khôn nguôi. Một nỗi nhớ rất đỗi bình dị, giản đơn nhưng lại vô cùng bõ bèn ! Quả thật quê hương, gia đình luôn là nơi thiêng liêng, thân thương nhất trong sâu thẳm trái tim của mỗi con người...
“Quê hương là chùm khế ngọt
Cho con trèo hái mỗi ngày
Quê hương là đường đi học
Con về rợp bướm vàng bay.”
(Quê hương- Đỗ Trung Quân)
Ngoài ra, văn học còn giúp ta biết chua xót trước cảnh quê hương đất nước bị tàn phá, xâm lăng.
“Ôi các cánh đồng quê ta chảy máu
Dây thép gai đâm nát cả trời chiều.”
(Đất nước- Nguyễn Đình Thi)
Câu thơ như rớm máu. Đất nước thật đẹp nhưng cũng thật đau thương. Ta yêu đất nước quật cường và quả cảm , đất nước “như mẹ,như cha, như vợ, như chồng” , đất nước mà ta muốn “hóa thân cho dáng hình xứ sở”, mà ta sẵn sàng cảm tử cho Tổ Quốc quyết sinh. Chính văn học và chỉ có lẽ sẽ là văn học đã nẩy mầm và nuôi lớn trong ta tình cảm lớn lao ấy- tình cảm thiêng liêng, cao quý đối với Tổ quốc thân yêu!


Văn học thật thần hiệu ! gia sư môn Hóa giúp ta thanh lọc tâm hồn, thắp lên trong ta bao yêu thương, khát vọng, chắp thêm cho ta đôi cánh để luôn vững vàng trước những khó khăn của công việc . Văn học là người bạn đường thân thiết trên mọi nẻo đường, nuôi lớn và làm phong phú tâm hồn ta với thứ tình cảm giàu tính nhân văn cao cả! Chính vì thế mà văn học không thể đứng riêng lẻ, tách rời mà phải gắn với thế cuộc , phải hòa mình vào sinh hoạt của cộng đồng. Mãi mãi với muôn đời sau cuộc đời vẫn luôn đã nơi xuất phát và là nơi đi tới của văn học.